Sự thật đằng sau thuốc ‘thần kỳ’ giảm cân Ozempic

CNN Health đưa tin, hiện nay trên toàn thế giới xảy ra cơn sốt dùng thuốc Ozempic (ban đầu là một thuốc điều trị tiểu đường) để giảm cân. Trên mạng xã hội, người ta chào mời nó như một loại “thần dược” để giảm cân, bất chấp cảnh báo từ các chuyên gia y tế.

Một số lời rao kiểu như “Không cần ăn kiêng, không cần tập thể dục, bạn có thể giảm cân ngay cả khi đang ngủ” xuất hiện tràn lan trên mạng xã hội.

Theo các chuyên gia y tế, loại thuốc này có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng. Các nghiên cứu và báo cáo cho thấy, cân nặng của nhiều người tăng cân trở lại sau khi ngừng tiêm thuốc.

Ozempic là thuốc gì?

Theo Forbes Health, Ozempic là thuốc tiêm mỗi tuần 1 lần được bào chế giúp người tiểu đường type 2 kiểm soát lượng đường trong máu.

Ozempic là thuốc tiêm mỗi tuần 1 lần giúp người bệnh tiểu đường type 2 kiểm soát lượng đường trong máu, giúp tuyến tụy sản sinh nhiều insulin hơn.

Mặc dù không chính thức là thuốc giảm cân, nghiên cứu cho thấy rằng những người dùng Ozempic có thể giảm được chút ít cân nặng khi dùng thuốc. Trên thực tế, thành phần hoạt chất trong thuốc Ozempic có tên gọi là gọi là semaglutide được FDA (Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ) chấp thuận ở liều cao hơn để điều trị cho những người mắc bệnh béo phì và các vấn đề sức khỏe liên quan đến cân nặng khác dưới tên gọi Wegovy.

Do sự thiếu hụt nguồn cung thuốc Wegovy cùng tác dụng giảm cân của Ozempic lan truyền trên mạng xã hội, những người không hề mắc bệnh tiểu đường type 2 đã bắt đầu sử dụng thuốc Ozempic để giảm cân.

Ozempic là thuốc theo toa được FDA chấp thuận để điều trị bệnh tiểu đường type 2 ở người lớn. Thuốc giúp cải thiện lượng đường trong máu ở người lớn mắc bệnh tiểu đường type 2 và được chứng minh là làm giảm huyết sắc tố A1C, thước đo lượng đường trong máu theo thời gian, theo nghiên cứu được trích dẫn trên website của Ozempic.

Thuốc cũng giúp người lớn mắc bệnh tiểu đường type 2 và bệnh tim giảm nguy cơ mắc các biến cố tim mạch như đột quỵ hoặc đau tim.

Semaglutide – hợp chất hoạt tính trong Ozempic là chất chủ vận thụ thể glucagon-like peptide-1 (GLP-1), hoạt động bằng cách kích hoạt các thụ thể GLP-1 trên khắp cơ thể và tăng cường tác dụng của hormone GLP-1 tự nhiên.

TS. Christopher McGowan – bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa về thuốc béo phì và nội tiết ở Bắc Carolina lý giải: “GLP-1 có nhiều chức năng trong cơ thể. GLP-1 tăng cường giải phóng insulin của tuyến tụy, giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Không chỉ vậy, GLP-1 còn kiềm chế giải phóng glucagon – một loại hormone làm tăng lượng đường trong máu – do đó cũng góp phần kiểm soát lượng đường trong máu”.

GLP-1 còn tác động đến cân nặng thông qua hai cơ chế chính:

Ảnh hưởng đến các trung tâm đói trong não (cụ thể là ở vùng dưới đồi), làm giảm cảm giác đói hay thèm ăn.
Làm chậm tốc độ làm rỗng dạ dày, kéo dài cảm giác no sau bữa ăn hiệu quả.

Ozempic là thuốc semaglutide tự tiêm mỗi tuần một lần, có các liều lượng 0,5 miligam, 1 miligam hoặc 2 miligam.

Những rủi ro và tác dụng phụ khi dùng thuốc Ozempic để giảm cân

Ozempic không phải là insulin. Thuốc giúp tuyến tụy sản sinh nhiều insulin hơn. “Không giống như insulin, Ozempic hiếm khi gây ra lượng đường trong máu thấp”, TS. Lydia Alexander – chuyên gia y học về điều trị béo phì, chủ tịch đắc cử của Hiệp hội Y học Béo phì tại Mỹ cho biết.

FDA đã phê duyệt semaglutide để giảm cân vào năm 2021 với tên thương hiệu Wegovy. Tuy nhiên, Wegovy có liều lượng hoạt chất semaglutide cao hơn Ozempic (2,4 miligam semaglutide trong Wegovy so với 0,5 miligam, 1 miligam hoặc 2 miligam semaglutide trong Ozempic).

“Ozempic chỉ được FDA chấp thuận để điều trị bệnh tiểu đường. Đây không phải là thuốc giảm cân”, TS. McGowan giải thích. Ozempic được bảo hiểm y tế chi trả, còn Wegovy thì không.

Do “cơn khát” thuốc giảm cân cộng với sự thiếu hụt nguồn cung thuốc Wegovy, nhiều người đã chuyển sang dùng Ozempic để giảm cân, dẫn đến nhiều người mắc bệnh tiểu đường type 2 thực sự không có thuốc để dùng.

Mặc dù dùng semaglutide có thể giúp bạn giảm cân trong khi dùng thuốc, nhưng hầu hết mọi người sẽ tăng cân gần như trở về như ban đầu nếu họ ngừng sử dụng thuốc, TS. Rekha Kumar (Chương trình chăm sóc cân nặng dựa theo bằng chứng Found) cho biết.

Các loại thuốc GLP-1 (như Ozempic) là thuốc mạn tính để điều trị bệnh mạn tính, TS. McGowan lý giải.

“Thuốc Ozempic mang lại lợi ích kép cho bệnh nhân tiểu đường type 2 đồng thời mắc bệnh béo phì”, TS. Fatima Cody Stanford (chuyên khoa béo phì tại BVĐK Massachusetts) cho biết. “Khoảng 80% bệnh nhân tiểu đường type 2 cũng bị béo phì đồng thời”, bác sĩ này nói.

Tiến sĩ Cody Stanford cho biết thêm, Ozempic cũng đã được chứng minh là làm giảm các biến cố nghiêm trọng về mạch vành, bao gồm đau tim và đột quỵ, đồng thời mang lại nhiều lợi ích khác.

Tuy nhiên, thuốc Ozempic không an toàn với tất cả mọi người. Những đối tượng sau tránh sử dụng thuốc Ozempic:

Viêm tụy
Bệnh tiểu đường type 1
Dưới 18 tuổi
Mang thai hoặc cho con bú
Bệnh võng mạc tiểu đường
Vấn đề với tuyến tụy hoặc thận
Tiền sử gia đình mắc ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy (MTC)
Hội chứng đa u nội tiết loại 2

Theo website về bệnh tiểu đường của Anh quốc (Diabetes UK), các tác dụng phụ thường gặp của thuốc Ozempic có thể bao gồm táo bón và tiêu chảy, trong khi các tác dụng phụ ít phổ biến hơn bao gồm thay đổi vị giác và viêm tụy cấp.

Các tác dụng phụ phổ biến liên quan đến tiêu hóa bao gồm: buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng hoặc táo bón.

Nếu mắc bệnh về mắt do tiểu đường (bệnh võng mạc tiểu đường) và đang sử dụng insulin, thì Ozempic có thể khiến thị lực kém đi và có thể cần điều trị.

Theo GoodRx Health, hai loại thuốc Ozempic và Wegovy có nhiều rủi ro giống nhau, bao gồm viêm tụy (viêm tụy), bệnh túi mật và tổn thương thận.

Các nghiên cứu trên động vật cho thấy các loại thuốc này làm tăng nguy cơ mắc các khối u tế bào C tuyến giáp, nhưng nguy cơ này chưa được xác nhận ở người. Do đó, bạn không nên dùng Ozempic hoặc Wegovy nếu bạn có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc một số loại ung thư tuyến giáp.

Nói chung, dùng Ozempic chung với các loại thuốc trị tiểu đường khác có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết (đường huyết thấp nguy hiểm), ví dụ như khi dùng chung với insulin, sulfonylurea (chẳng hạn như glipizide) và meglitinide (repaglinide ).

Ngoài ra, một số thực phẩm và đồ uống có thể làm trầm trọng thêm tác dụng phụ của Ozempic như thức ăn cay, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chiên rán, thực phẩm có đường và carbonhydrate tinh chế (như bánh mỳ trắng), rượu bia.

Bảo Linh